KIA V
Home
Test

Inbedding van maatschappelijke, ethische en juridische aspecten van Veiligheid (ELSA)

In toenemende mate wordt binnen de KIA Veiligheid het belang van inter- en transdisciplinair onderzoek gezien.

Samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende disciplines draagt positief bij aan oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen rondom het thema veiligheid. Verder is samenwerking tussen onderzoekers en de samenleving essentieel. Alleen zo ontstaan oplossingen die breed worden gedragen door eindgebruikers en de maatschappij.

De sociale-en geesteswetenschappen spelen hierin een belangrijke rol door de inbreng van nieuwe perspectieven. Veiligheid is niet absoluut en vraagt om een afweging tussen een complexe set waarden. Hoe wegen we verschillende gedaanten van veiligheid (individueel, collectief) in relatie tot kosten, privacy, gelijkheid, maar ook breder de rechtstaat? Dit raakt uiteindelijk aan vragen rondom proportionaliteit en legitimiteit, zowel in de preventie van dreiging, het al dan niet kunnen waken tegen dreiging, als in het handelen om die dreiging aan te kunnen. De inzichten uit sociale wetenschappen zijn voor een gebalanceerde systeembenadering doorsnijdend van belang voor alle missies.

Als voorbeeld word de behoefte aan inzicht uit de sociale en geesteswetenschappen specifiek benoemd bij de missie Integrale aanpak van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit waar nieuwe inzichten uit de gedragswetenschappen worden gevraagd. Ook de missie Cyberveiligheid, het deelprogramma SMART Manning & Automation (missie Maritieme Hightech) en de vier ontwikkellijnen bij de missie Hightech landoptreden benoemen de multidisciplinaire wetenschappelijke benaderingen als voorwaarde om te komen tot een succesvolle programmering.

Betrokkenheid van de sociale en geesteswetenschappen is binnen de NWO KIC-Missie calls geborgd maar wordt bijvoorbeeld ook tot uitvoer gebracht bij het ELSA Lab Defence . ELSA Labs zijn virtuele of fysieke omgevingen waarbinnen experimenteel onderzoek naar ethische, juridische en maatschappelijk aspecten mogelijk is. In deze context kunnen kennisketenbrede quadruple helix consortia (onderzoek, overheid, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en burgersamenleving) inter- en transdisciplinair onderzoek uitvoeren aan de hand van concrete casussen. Volgens een gezamenlijke aanpak, in co-creatie, kunnen deze consortia bij ELSA Lab Defence oplossingen met impact voor maatschappelijke uitdagingen ontwikkelen, toetsen en implementeren voor mensgerichte AI. De ELSA Labs dragen daarmee op specifieke thema’s bij aan de verbinding van onderzoek, praktijk, onderwijs en beleid. Het zijn learningcommunities waarin het verzamelen, vastleggen en delen van kennis centraal staat.